Σάββατο 12 Ιουνίου 2010

Καθρέφτες...


Από μια συγκλονιστική, αγαπημένη ποιήτρια, τη Σύλβια Πλαθ.

Καθρέφτης
Είμαι ασημένιος και σωστός. Χωρίς προκαταλήψεις.
Ό,τι κι αν δω το καταπίνω αμέσως
Έτσι όπως είναι, αθάμπωτο από αγάπη ή απέχθεια.
Δεν είμαι σκληρός, μονάχα ειλικρινής-
Το μάτι ενός μικρού θεού, τετρα-γωνιασμένο.
Τον πιο πολύ καιρό στοχάζομαι στον τοίχο απέναντι.
Είναι ρόδινος, με πιτσιλιές. Τον έχω δει τόσο πολύ
Που λέω ότι είναι μέρος της καρδιάς μου. Μα τρεμολάμπει.
Πρόσωπα και σκοτάδι μας χωρίζουν πάλι και πάλι.

Μια λίμνη είμαι τώρα. Μια γυναίκα σκύβει πάνω μου,
Ψάχνοντας στις εκτάσεις μου αυτό που πράγματι είναι.
Στρέφει μετά σ' αυτούς τους ψεύτες, το φεγγάρι ή τα κεριά.
Βλέπω τη ράχη της, και πιστά την καθρεφτίζω.
Με δάκρυα μ' ανταμείβει κι ένα τρέμουλο χεριών.
Είμαι γι' αυτήν σημαντική. Έρχεται και φεύγει.
Κάθε πρωί παίρνει η μορφή της του σκοταδιού τη θέση.
Μέσα μου έχει πνίξει αυτή ένα κορίτσι, και μέσα μου
     μια γριά
Μέρα με τη μέρα ορθώνεται εμπρός της, σαν ψάρι τρομερό.

Το πρωτότυπο: Mirror

  I am silver and exact. I have no preconceptions.
Whatever I see, I swallow immediately.
Just as it is, unmisted by love or dislike
I am not cruel, only truthful –
The eye of a little god, four-cornered.
Most of the time I meditate on the opposite wall.
It is pink, with speckles. I have looked at it so long
I think it is a part of my heart. But it flickers.
Faces and darkness separate us over and over.

Now I am a lake. A woman bends over me.
Searching my reaches for what she really is.
Then she turns to those liars, the candles or the moon.
I see her back, and reflect it faithfully
She rewards me with tears and an agitation of hands.
I am important to her. She comes and goes.
Each morning it is her face that replaces the darkness.
In me she has drowned a young girl, and in me an old woman
Rises toward her day after day, like a terrible fish.

Grete Stern



Ακούστε την ίδια την ποιήτρια να απαγγέλλει το ποίημα



"Η Sylvia Plath δεν είναι μόνο η μεγαλύτερη Αμερικανίδα ποιήτρια του εικοστού αιώνα, αλλά μία από τις σπουδαιότερες ποιήτριες της νεώτερης, μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, εποχής και κατέχει μια ξεχωριστή θέση στη μοντέρνα ποίηση. 
Τα ποιήματά της είναι αυτοβιογραφικά και συνδυάζουν τρομακτική ένταση και εκθαμβωτική τέχνη. 
Με τη σκληρή και ειλικρινή αυτο-αποκάλυψη και την συναισθηματική αμεσότητά της, η ποίησή της είχε μεγάλη επίδραση σε πολλούς ποιητές μετά από αυτήν και συνεχίζει να έχει απήχηση στους νεώτερους φίλους της ποίησης." (Από το: Sylvia Plath, Ποιήματα, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΡΩΠΙΑ)

Από τον μεγάλο αγαπημένο, Μίλτο Σαχτούρη:
Μια γυναίκα μ' ένα καθρέφτη και κάτι σύρματα
προσπαθεί να κρατήσει τα χρόνια.
Όμως τα χρόνια φεύγουν
τα σύρματα μπαίνουν βαθιά μέσα στα μάγουλά της
τα ξεσκίζουν  τρέχουν αίματα
ενώ ένα άγριο χέρι με κιμωλία πηγαινοέρχεται
και βάφει τα μαλλιά της άσπρα

Από τον Μπόρχες
"Οι καθρέφτες"
Σήμερα, ύστερα από τόσα αμήχανα έτη
Που κάτω απ’ το φεγγάρι περιπλανιέμαι
Ποια τύχη και ποια μοίρα, αναρωτιέμαι
Μ’ έκανε τάχα να φοβάμαι τον καθρέφτη
...
Ο θεός έφτιαξε τις νύχτες που γεμίζουν
Όνειρα, σχήματα στου κάτροπτου τα βάθη
Πως είναι είδωλο, ο άνθρωπος να μάθει,
και ματαιότητα. Γι’ αυτό και μας φοβίζουν

Κι ένα διήγημα, από τον Μπόρχες πάλι, μια και ο καθρέφτης είναι ένα σύμβολο που στοιχειώνει το έργο του:
"Ο καθρέφτης και η μάσκα"

Αν εξαιρέσουμε τον Τσε Γκεβάρα, είναι ίσως ο διασημότερος Αργεντινός του 20ού αιώνα.
"Μπόρχες σημαίνει, για τα εκατομμύρια των φανατικών του αναγνωστών σε όλο τον κόσμο, ένα σύμπαν δημιουργημένο από την αρχή με τα υλικά που πλάθονται τα όνειρα. Ένα σύμπαν που συγκροτείται από επάλληλους Λαβυρίνθους (που διαφέρουν στις διακλαδώσεις καίτοι ομόκεντροι), ένα σύμπαν Βιβλιοθήκη, όπου οι πάντες χάνονται αναζητώντας το Νόημα.
Σ αυτό το δαιδαλώδες τοπίο ανήκουν και τα ποιήματα που κατά καιρούς έγραψε ο Χόρχε Λουίς Μπόρχες και συγκεντρώνονται σ αυτό τον τόμο. Ποιήματα για μάχες, μυθικές ή ιστορικές προσωπικότητες, καθρέφτες, ξίφη και κλεψύδρες..."
Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου Χόρχε Λουίς Μπόρχες, Ποιήματα, Ελληνικά Γράμματα

1 σχόλιο:

  1. Κι άλλη μια εκδοχή

    Είμαι ασήμι και ακρίβεια.
    Και αμερόληπτος. Ότι θα δω
    την ίδια τη στιγμή το αντανακλώ
    ολόιδιο, μ’ αρέσει-δε μ’ αρέσει:
    όπως είναι.
    Σκληρός δεν είμαι μ’ αγαπάω την αλήθεια-
    το μάτι το τετράγωνο
    ενός μικρού είμαι θεού.
    Τον πιο πολύ καιρό
    τον τοίχο τον απέναντι προσέχω
    Ροζ είναι και πιτσιλωτός.
    Τόσο πολύ τον βλέπω που νομίζω
    πως είναι ένα κομμάτι της καρδιάς μου.
    Μα παιχνιδίζει-σκότος και πρόσωπα
    συνέχεια μας χωρίζουν.

    Τώρα μια λίμνη είμαι.
    Μία γυναίκα σκύβει πάνω μου
    γυρεύοντας να της ειπώ
    αυτό που πράγματι είναι.
    Μετά ξαναγυρνάει σ’ αυτούς τους ψεύτες:
    τα κεριά και το φεγγάρι.
    Την συνοδεύω και πιστά την αποδίδω.
    Με δάκρια
    και με χέρια τρέμοντα με ανταμείβει.
    Είμαι απαραίτητη γι αυτήν.
    Έρχεται και φεύγει. Κάθε πρωί
    το πρόσωπό της είναι
    που του σκοταδιού τη θέση παίρνει.
    Μέσα μου ένα μικρό κορίτσι έχει πνίξει
    και από μένα κάθε πρωί
    αντί γι αυτήν
    μία μεγάλη ξεπηδά γυναίκα
    σαν ένα ψάρι τρομακτικό.

    ΑπάντησηΔιαγραφή