Κυριάκος Χαραλαμπίδης, Παιδί με μια φωτογραφία

Για να δείτε τα θέματα πατήστε εδώ

Α1. Το ποίημα είναι μοντέρνο. Αποτελείται από ανομοιόμορφα στροφικά σύνολα, και ελεύθερο στίχο. Δεν υπάρχει μέτρο και ομοιοκαταληξία. (Εκτός από τα εξωτερικά-μορφικά χαρακτηριστικά, μοντέρνο είναι και το ύφος του ποιήματος, που χαρακτηρίζεται από εκφραστική λιτότητα και λόγο καθημερινό και αντιποιητικό. Χαρακτηριστικό απόσπασμα: "Έμοιαζε του πατέρα του η φωτογραφία. Του την γύρισα ίσια κι είδα πάλι τον αγνοούμενο με το κεφάλι κάτω". Αν προσπαθούσαμε να μεταγράψουμε το κείμενο σε πεζό, καθημερινό ύφος, θα διαπιστώναμε ότι δε θα χρειαζόταν καμιά αλλαγή. Τα στοιχεία αυτά θα μπορούσαν να ζητηθούν σε ερώτηση για την ένταξη του ποιήματος σε ποιητικό ρεύμα)

Α3. Ο τίτλος του ποιήματος χαρακτηρίζεται από μεγάλο βαθμό πληροφορητικότητας (είναι αποκαλυπτικός για το περιεχόμενό του). Δίνει το κεντρικό πρόσωπο του ποιήματος, το παιδί, όσο και το θέμα του, τη φωτογραφία που κρατάει και κινεί το ενδιαφέρον του ποιητή.

Β1. Δεν υπάρχει ρητή αναφορά στο ποίημα για τον τόπο. Από τις έμμεσες πληροφορίες που δίνει ο ποιητής μπορούμε να υποθέσουμε ότι το περιστατικό διαδραματίζεται σε κάποιον εξωτερικό χώρο, κάποιο δρόμο ή πλατεία, όπου έχει συγκεντρωθεί πλήθος ανθρώπων που αναζητούν τα αγνοούμενα συγγενικά τους πρόσωπα. (Ο κόσμος γύρω του πολύς, ήταν ανάμεσα σε κόσμο με συνθήματα, πινακίδες αγαπημένων, συνθήματα, αψίδες).  Κυρίαρχο σχήμα λόγου στην τελευταία στροφή είναι η παρομοίωση: όπως ο ρήγας κι ο βαλές.

Β2. Μου κακοφάνη, πάω, τηνε γύρισα, είδα. Ο ποιητής, μέσα στο πλήθος του συγκεντρωμένου κόσμου συγκινείται στη θέα ενός παιδιού που κρατά μια φωτογραφία του αγνοούμενου πατέρα του. Το ενδιαφέρον και η συγκίνησή του γίνονται φανερά από τις κινήσεις του και τις σκέψεις που του προκαλεί το περιστατικό. Πλησιάζει το παιδί και ισιώνει τη φωτογραφία που την κρατούσε ανάποδα.

Β3. Η γλώσσα του ποιήματος είναι δημοτική, με καθημερινό λεξιλόγιο, χωρίς καμιά προσπάθεια για επιτηδευμένο λόγο και επεξεργαςμένη έκφραςη: πινακίδα, ρήγας, βαλές, ντάμα, βρίσκονται ίσια.
Σε κάποια σημεία παρατηρείται χρήση λέξεων και συντάξεων με ελαφρά ιδιωματικό χρώμα:  μου κακοφάνη,  του τηνε γύρισα, σάλευε.

Χατζόπουλος, Ας' τη βάρκα

Για τα θέματα πατήστε εδώ.  4674
Α. Το ποίημα είναι παραδοσιακό. Για τα χαρακτηριστικά του παραδοςιακού ποιήματος δείτε τις προηγούμενες αναρτήσεις.

Β1. Το ποίημα κινείται στα πλαίσια του κινήματος του συμβολισμού. Η βάρκα του τίτλου αποτελεί σύμβολο της ζωής. Ο συμβολισμός επεκτείνεται και στο υπόλοιπο ποίημα, ενώ στην τελευταία στροφή υπάρχουν και άλλες εικόνες που παραπέμπουν σε θαλασσινά ταξίδια: κύματα που σπάζουν ορμητικά στη βάρκα αλλά και γαλήνιοι γιαλοί. Η τάση φυγής από την απογοητευτική πραγματικότητα είναι χαρακτηριστική στους ποιητές της γενιάς του Μεσοπολέμου.

Β1. "Τα φτερά άπλωςε πλέρια": μεταφορά
"Ειδύλλιο γελούμενο": προσωποποίηση
Β2. Στο ποίημα κυριαρχεί το β ενικό πρόσωπο, που προσδίδει στο ποίημα χαρακτήρα προτροπής. Ο ποιητής καλεί τον αναγνώστη- ενδεχομένως και τον ίδιο του τον εαυτό- να γνωρίσει καινούριες εμπειρίες και να αφεθεί σ' αυτές χωρίς δισταγμούς.
Β3 ειδύλλιο γελούμενο, πλάση, άγνωστοι γιαλοί, η ζωή μια δροσιά είναι, λιβάδια και δάση

Γιάννης Ρίτσος, Διάρκεια

4669. Γιάννης Ρίτσος, Διάρκεια

Για τα θέματα πατήστε εδώ

Α. Το ποίημα είναι μοντέρνο. Για τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν το μοντέρνο ποίημα δείτε τις προηγούμενες αναρτήσεις.

Β. Η νύχτα μας κοιτάζει (προσωποποίηση) μέσα από τα φυλλώματα των άστρων (μεταφορά). Τα στοιχεία αυτά προσδίδουν στο ποίημα τον ποιητικό, λυρικό και μοντέρνο χαρακτήρα του. Μια απλή  καθημερινή εμπειρία - η ενατένιση του έναστρου ουρανού- μετατρέπεται σε λόγο ποιητικό. Η τολμηρή χρήση των στοιχείων αυτών, με τρόπο που απέχει από την καθημερινή, τετριμμένη γλώσσα δίνει στο κείμενο τον λυρισμό και το μοντέρνο ύφος. Η πυκνότητα των άστρων θυμίζει συνειρμικά στον ποιητή τα φυλλώματα των δέντρων. Η εμπειρία του παρουσιάζεται αντεστραμμένη. Δεν είναι αυτός που ατενίζει τη νύχτα και τα αστέρια, αλλά η νύχτα είναι αυτή που τον κοιτάζει μέσα από τα πυκνά άστρα του ουρανού.

Β3. Η ενατένιση του ουρανού μιαν έναστρη νύχτα προκαλεί στον ποιητή στοχαστική διάθεση, για το εφήμερο της ανθρώπινης ζωής. Η εμπειρία και ο προβληματισμός αυτός δεν είναι κάτι που αφορά μόνο τον ποιητή. Το τέλος της ζωής, το πέρασμα από την ύπαρξη στην ανυπαρξία αποτελεί μια διαχρονική και πανανθρώπινη αγωνία και ανησυχία, που δικαιολογεί τη χρήση του α πληθυντικού προσώπου από τον ποιητή.

Κική Δημουλά, Επισκευαστικά δάνεια

4508. Κική Δημουλά, Επισκευαστικά Δάνεια

Για τα θέματα πατήστε εδώ

Α1. Το ποίημα είναι μοντέρνο, όπως επιβεβαιώνεται από τα παρακάτω Μορφικά χαρακτηριστικά:
Α2 . Οι στροφές παρουσιάζουν άνισο αριθμό στίχων (11, 2, 6, 3, 4, 3)
Οι στίχοι παρουσιάζουν άνισο αριθμό συλλαβών. Δεν υπάρχει μέτρο και ομοιοκαταληξία: ο στίχος είναι ελεύθερος. Παρατηρείται επίσης ιδιομορφία στη χρήση της στίξης: έρημο εγκαταλειμμένο πιστευτό (δεν χρησιμοποιούνται κόμματα ανάμεσα στα επίθετα).
Α3. Όπως συμβαίνει συχνά στη μοντέρνα ποίηση, ο τίτλος είναι παραπλανητικός. Η σημασία του είναι μεταφορική. Δεν πρόκειται για κάποια πραγματική επισκευή, αλλά για κάλυψη της φθοράς ενός ερειπωμένου κτίσματος από τη βλάστηση. Η σύνδεση του τίτλου με το ποίημα και η αποκάλυψη του πραγματικού του νοήματος γίνεται στους στίχους 17-18: ένα σκαλοπατάκι ζητιανεύει λίγη επισκευή, καθώς και στους επόμενους στίχους, όπου η φύση αναλαμβάνει να ανταποκριθεί στο αίτημα της επισκευής.

Β1. Η εικόνα που παρουσιάζει το εκκλησάκι είναι αυτή της ερείπωσης. Τα κεραμίδια έχουν καταστραφεί και η σκεπή έχει πέσει, θυμίζοντας στην ποιήτρια ένα τρύπιο σάλι. Τα παράθυρα έχουν  κρεμάσει και τα τζάμια τους είναι σπασμένα και λερωμένα από τη βροχή και τη σκόνη. Μπροστά στην κλειδωμένη πόρτα ένα σκαλοπάτι σπασμένο χρειάζεται επισκευή.

Β2. Παρομοίωση: σαν εικονίτσες που σεισμός τις μετακίνησε
Προσωποποίηση: θαρρείς ότι το έχτισε η ερείπωση
Μεταφορές: ραγισμένος εικόνες, η αμφίβια πόρτα, βυθισμένο στο σκότος
Επανάληψη: και στο (μέσα σκότος) και στο (φως έξω)

Β3.
Το έχτισε ερείπωση
Τρύπιο σάλι στην καμπούρα της ανάτασης
Βροχής σταγόνες ραγισμένες
Αμφίβια πόρτα
Ένα σκαλοπατάκι ζητιανεύει επισκευή

Σεφέρης, Ο τόπος μας είναι κλειστός

4664. Σεφέρης, Ο τόπος μας

Για τα κείμενα και τα θέματα πατήστε εδώ

(Σημείωση: οι συμπληγάδες παραπέμπουν στο ταξίδι του Ιάσονα στην Ασία, μια περιπέτεια που επανέλαβε ο ελληνισμός και που κατέληξε στη μικρασιατική καταστροφή. Ο ´ιδιος ο Σεφέρης καταγόταν από τη Μ. Ασία και έτσι η υποσημείωση ( μότο του ποιητή δηλ. Οδηγός ανάγνωσης για το ποίημα) υπαινίσσεται συσχετισμό με αυτά τα τραγικά βιώματα, που σημάδεψαν τη μοίρα του ποιητή και ολόκληρου του ελληνισμού. Στο "Μυθιστόρημα",την ποιητική συλλογή στην οποία ανήκει το ποίημα, ο ποιητής συνδυάζει τον αρχαίο μύθο με τη σύγχρονη ιστορία)

Α1. Το ποίημα είναι μοντέρνο, όπως φαίνεται από
Α2. Την ανομοιομορφία των στροφικών συνόλων,  την ανισοσυλλαβία των στίχων, τον ελεύθερο στίχο, τους διασκελισμούς (το νόημα ενός στίχου ολοκληρώνεται στον επόμενο)
Πχ ............ Τον κλείνουν
Οι δυο μαύρες Συμπληγάδες
Β1. Επανάληψη της φράσης: ο τόπος μας είναι κλειστός. Η επανάληψη τονίζει το κύριο για τον ποιητή χαρακτηριστικό του τόπου, στο οποίο άλλωστε στηρίζεται και όλο το υπόλοιπο ποίημα, που λειτουργεί επεξηγηματικά προς αυτό το χαρακτηριστικό.
Επανάληψη παρατηρείται και στη φράση "δεν έχουμε", που υποδηλώνει τη στέρηση που είναι συνυφασμένη με τη ζωή των Ελλήνων.

Β2. Η ποίηση του Σεφέρη διακρίνεται κυρίως για τη στοχαστική της διάθεση και όχι για το λυρισμό και την έκφραση προσωπικών συναισθημάτων. Με τη χρήση του α πληθυντικού προσώπου ο ποιητής παρουσιάζεται ως μέλος μιας κοινότητας, του ελληνιςμού, που αντιμετωπίζει τα ίδια προβλήματα και τις ίδιες εμπειρίες , την ίδια αντίξοη μοίρα.

Καβάφης, Μανουήλ Κομνηνός

6688. Καβάφης, Μανουήλ Κομνηνός

Δείτε εδώ το κείμενο και τις ερωτήσεις

Α1. Το ποίημα παρουσιάζει μοντέρνα χαρακτηριστικά, όπως:
Α2. Απουσία ομοιοκαταληξίας,
 ανομοιόμορφα στροφικά σύνολα: 11 στίχοι στο πρώτο στροφικά σύνολο και τρεις στο δεύτερο
εν μέρει ελεύθερος στίχος (ως προς τις συλλαβές, που δεν είναι ίσες, αν και υπάρχει ιαμβικός ρυθμός): στίχοι με 11, 12, 13 συλλαβές
διασκελισμοί (ολοκλήρωση του νοήματος ενός στίχου στον επόμενο πχ
.........................................οι αστρολόγοι
(οι πληρωμένοι) της αυλής εφλυαρούσαν

Β1.οι ενότητες διακρίνονται και οπτικά. Η πρώτη περιλαμβάνει τους 11 πρώτους στίχους και η δεύτερη τους τρεις τελευταίους. Ο ποιητής στην πρώτη αφηγείται ένα περιστατικό από τη ζωή του αυτοκράτορα Μανουήλ Κομνηνού, ενώ στη δεύτερη το σχολιάζει, με ένα μάλλον ειρωνικό ύφος.

Β2. Η ειρωνεία αποτελεί χαρακτηριστικό γνώρισμα της ποίησης του Καβάφη. Εδώ έγκειται στην αντίθεση ανάμεσα στο επιφανειακό και το ουσιαστικό. Η μεταμέλειας και ευσέβεια που εκφράζει ο αυτοκράτορας είναι επιφανειακή, αφού στηρίζεται μόνο στην αλλαγή της εμφάνισής του (στην ένδυσή του με εκκλησιαστικά άμφια) και όχι σε μια ουσιαστική αλλαγή της συμπεριφοράς του (όπως φαίνεται από το ρήμα προστάζει). Δευτερευόντως αλλά με πιο καυστικό τρόπο η ειρωνεία του στρέφεται ενάντια στους αυλοκόλακες αςτρολόγους (οι πληρωμένοι), που προβλέπουν  μακροημέρευση στο βασιλιά, ενώ εκείνος σε λίγο πεθαίνει.

Β2. Τρία σημαντικά επίθετα που συναντώνται στο ποίημα είναι τα: "μελαγχολική" μέρα, που δίνει το κλίμα, την ατμόσφαιρα (ενδεχομένως λειτουργεί επίσης ειρωνικά), όψη "σεμνήν", συνήθειες ευλαβείς,  που έχουν ειρωνικό τόνο, καθώς υποδηλώνουν την επιφανειακή αλλαγή του αυτοκράτορα.

Ν. Λαπαθιώτης, Εκ βαθέων

6673 Λαπαθιώτης, Εκ βαθέων

Για το κείμενο και τα θέματα πατήστε αυτόν τον σύνδεσμο

Α1. Το ποίημα εντάσσεται στην παραδοσιακή ποίηση, όπως τουλάχιστον φαίνεται από τα ακόλουθα μορφικά χαρακτηριστικά:
Α2. Υπάρχει μέτρο (ιαμβικό= - ^ , δηλαδή μια άτονη συλλαβή, που ακολουθείται από μία τονισμένη)
Οι στροφές είναι ομοιόμορφες και έχουν τον ίδιο αριθμό συλλαβών.
Α3. Το ποίημα, αν και έχει τη μορφή δέησης προς το Θεό, αποτελεί στην ουσία μια "εκ βαθέων" (από τα βάθη της ψυχής) εξομολόγηση ή και έναν απολογισμό του του ποιητή για την πορεία της ζωής του, τους παράγοντες που συντέλεσαν στο να ακολουθήσει αυτή την πορεία και τη βαθιά απόγνωσή του για τον παραλογισμό της ζωής και την απουσία νοήματος.

Β1. Επαναλήψεις: λυπήσου, ζητώντας
Μεταφορές: στο δρόμο που πήρα, ποιο κρίμα με δένει
Εικόνα: προτού η νύχτα...απλωθή
Προσωποποίηση: η μοίρα μου το ξαναπαίρνει
Β2. Η γλώσσα είναι δημοτική (χαρακτηριστικές φράσεις και λέξεις: πάνε του κάκου, λακκούβες, να γυρέψουν=  Να ζητήσουν)
Β3. Στο ποίημα κυριαρχεί το α ενικό πρόσωπο, εφόσον πρόκειται για μια εξομολόγηση του ποιητή, που αναφέρεται σε προσωπικά του βιώματα και συναισθήματα. Συναντάται ακόμα το γ´ ενικό και γ´ πληθυντικό, όταν ο ποιητής αναφέρεται σε πρόσωπα (τους είπαν) και καταστάσεις της εξωτερικής πραγματικότητας (η μοίρα, η νύχτα).

Κική Δημουλά, Έκστασις

4507. Κική Δημουλά, Έκστασις
Για το κείμενο και τις ερωτήσεις πατήστε τον σύνδεσμο

Α1. Το ποίημα εντάσσεται στη μοντέρνα ποίηση.
Α2. Χαρακτηριστικά πυ το αποδεικνύουν είναι η ανομοιομορφία των τριών στροφικών συνόλων, που αποτελούνται από 8, 6 και 6 στίχους αντίστοιχα και περιλαμβάνουν στίχους χωρίς μέτρο με άνισο αριθμό συλλαβών.
Α3. Ο τίτλος δεν είναι αποκαλυπτικός του περιεχομένου, αλλά μάλλον της διάθεσης και της κατάστασης της ποιήτριας (το ποίημα πιθανόν αναφέρεται στη διαδικασία της ποιητικής δημιουργίας).

Β1. Το ποίημα παρουσιάζει μια εικόνα της καθημερινής ζωής. Ένα παιδί σκαρφαλώνει σε ένα πεζόυλι και σπάζει ένα πιάτο κρεμασμένο στον τοίχο (συνηθιζόταν κάποτε να κρεμούν διακοσμητικά πιάτα στους τοίχους!). TΑ θραύσματα του πιάτου -ήλιου πέφτουν πάνω στο παιδί, που πλημμυρίζει με φως. Κατόπιν, συνειδητοποιώντας την αταξία του, το παιδί τρέχει στην αγκαλιά της μητέρας του.
Β2. Η αντίδραση της μητέρας στην αταξία του παιδιού της έρχεται σε αντίθεση με τα πραγματικά της συναισθήματα. Τα επιρρήματα αυστηρά και κρυφά τονίζουν την αντίθεση. Η μητέρα επιπλήττει το παιδί της για την αταξία του και μάλιστα αυστηρά, κλέβει, όμως λίγο από τον ήλιο που χύθηκε πάνω του στα κρυφά, χωρίς να το αντιληφθεί το παιδί. (Αν αντιληφθούμε το ποίημα ως αλληγορία, τότε η ποιήτρια ενδεχομένως αισθάνεται εκστασιασμένη από κάποια ποιητική αποκάλυψη, που παραβιάζει ωστόσο λογικούς, ποιητικούς  ή άλλου είδους κανόνες)
Β3. Στις εκφράσεις αυτές συνδυάζονται με τρόπο μη λογικά αναμενόμενο στοιχεία και εικόνες της καθημερινής ζωής με εικόνες από μια άλλη πραγματικότητα, φανταστική. Έτσι το σύμπαν αποκτά στην φανταστική αυτή πραγματικότητα πεζούλι, μέσω του οποίου προσεγγίζεται από το παιδί. Ο ουρανός αποκτά τοίχο, για να κρεμαστεί το πιάτο- ήλιος που θα σπάσει το παιδί. Και η φαντασία γίνεται σκάλα για να προσεγγίσει η μητέρα- ποιήτρια τον φανταστικό κόσμο στον οποίο τη μεταφέρει το παιδί- ποίημα. Οι συνδυασμοί αυτοί επιτρέπουν να εκφράσει με υπαινικτικό τρόπο την ιδέα του ποιήματος και προσδίδουν στο ποίημα την ποιητική του διάσταση και αξία.

Ουράνης, Περαστικές

4467Ουράνης, Περαστικες
Για το κείμενο και τις ερωτήσεις πατήστε αυτόν τον σύνδεσμο

Α1. Το ποίημα κινείται στα πλαίσια της παραδοσιακής ποίησης. Στοιχεία που επιβεβαιώνουν την κρίση αυτή είναι:
Α2. Ομοιόμορφες στροφές, ισοσυλλαβία στίχων, ομοιοκαταληξία και μέτρο.
Α.2. Ο τίτλος "περαστικές" αναφέρεται σε τυχαίες συναντήσεις του ποιητή με άγνωστες γυναίκες- στο δρόμο, σε σταθμούς, σε λιμάνια- που η ανάμνησή τους έμεινε ανεξίτηλη στον ποιητή.

Β1. Οι εικόνες αναφέρονται σε γυναίκες που συνάντησε τυχαία ο ποιητής: γυναίκες χαμένες στις σκέψεις τους, που στέκονταν σε μπαλκόνια απ' όπου περνούσε ο ποιητής. Γυναίκες ερωτευμένες αγκαλιά με τον αγαπημένο τους, γυναίκες σε σταθμούς τρένων και άλλες που κουνούσαν το μαντήλι τους αποχαιρετώντας τα αγαπημένα τους πρόσωπα, ενώ το πλοίο τους απομακρυνόταν από το λιμάνι.
Β2. Η επανάληψη προσδίδει έμφαση στη γυναίκα ως ιδέα, ως σύμβολο (αρχετυπικό). Η γυναικεία παρουσία - ο έρωτας- απρόσιτη και μακρινή, απλά περαστική από τη ζωή του ποιητή, αποτελεί το κεντρικό θέμα του ποιήματος. (Από την άλλη μπορεί απλά να σημαίνει ότι ο ποιητής ήταν γυναικάς!!!! Αμάν πια μ' αυτά τα θέματα)
Β3. "Τραίνο", "σαλπαρισμένο πλοίο", μαντήλι. Οι λέξεις φανερώνουν επιθυμία φυγής, επιθυμία ωστόσο ανεκπλήρωτη. (Τα μοτίβα αυτά είναι χαρακτηριστικά στην ποίηση της γενιάς του Μεσοπολέμου, που διακρίνεται από τα σημάδια της κόπωσης, του ανικανοποίητου, της φυγής από μια πραγματικότητα οδυνηρή).

Καβάφης, Ευρίωνος τάφος

4432. Καβάφης,  Ευρίωνος τάφος

Εις το περίτεχνον αυτό μνημείον,

ολόκληρον εκ λίθου συηνίτου,

που το σκεπάζουν τόσοι μενεξέδες, τόσοι κρίνοι,

είναι θαμμένος ο ωραίος Ευρίων.

Παιδί αλεξανδρινό, είκοσι πέντε χρόνων.

Aπ’ τον πατέρα του, γενιά παληά των Μακεδόνων·

από αλαβάρχαςτης μητέρας του η σειρά.

Έκαμε μαθητής του Aριστοκλείτου στην φιλοσοφία,

τουΠάρου στα ρητορικά. Στας Θήβας τα ιερά

γράμματα σπούδασε. Του Aρσινοΐτου

νομού συνέγραψε ιστορίαν. Aυτό τουλάχιστον θα μείνει.

Χάσαμεν όμως το πιο τίμιο —την μορφή του,

που ήτανε σαν μια απολλώνια οπτασία


Απαντήσεις

Α1.  Ο μοντερνιστικός χαρακτήρας της ποίησης του Καβάφη είναι ιδιαίτερα εμφανής στη γλώσσα και στο ύφος, που χαρακτηρίζεται από εκφραστική λιτότητα και λόγο καθημερινό, αντιποιητικό.  Χαρακτηριστικός είναι ο λιτός τρόπος με τον οποίο παρουσιάζεται το πρόσωπο για το οποίο γίνεται λόγος στο ποίημα: Παιδί Αλεξανδρινό, είκοσι πέντε χρόνων.
Μορφικά χαρακτηριστικά που επιβεβαιώνουν τον μοντέρνο χαρακτήρα του ποιήματος είναι η έλλειψη στροφών και η ανισοσυλλαβία των στίχων.
Α2. Ο τίτλος είναι αποκαλυπτικός του περιεχομένου του ποιήματος. Ο τάφος του Ευρίωνα αποτελεί την αφετηρία της έμπνευσης του ποιητή και δίνει το έναυσμα για το ξεδίπλωμα των σκέψεών του σχετικά με τη ζωή και το θάνατο.

Β1. Παρομοίωση: σαν Απολλώνεια οπτασία
Οπτική εικόνα αποτελεί το περίτεχνο μνημείο "εκ λίθου συηνίτου" και τα άνθη και οι μενεξέδες που το σκεπάζουν
Μεταφορά: το πιο τίμιο- τη μορφή του
Έμφαση δίνεται στη φράση: στη μορφή του και επιτυγχάνεται με τη χρήση παύλας.

Β2. Στο πρωτο μέρος παρουσιάζεται με αντικειμενικό τρόπο το πρόσωπο του Ευρίωνα, οπότε είναι αναμενόμενο το γ΄ πρόσωπο. Στο δεύτερο μέρος γίνεται μια μετάβαση από την αντικειμενική περιγραφή στη συναισθηματική αντίδραση του ποιητή. Το θέμα ωστόσο που πραγματεύεται το κείμενο, ο θάνατος, η απώλεια που συνεπάγεται, το εφήμερο της ζωής, είναι βιώματα και προβληματισμοί παν ανθρώπινοι. Έτσι αντί του αναμενόμενου α΄ ενικού ο ποιητής χρησιμοποιει α πληθυντικό πρόσωπο.
Β3. Η αντίθεση στους τελευταίους στίχους έγκειται στην επιβίωση του ιστορικού έργου του Ευρίωνα  και την οριστική απώλεια της ζωής και της σωματικής του υπόστασης, ιδιαίτερα δε του κάλλους του (της ωραίας μορφής του). Το τελευταίο φαίνεται ότι προκαλεί τη μεγαλύτερη συγκίνηση στον ποιητή (που χαρακτηρίζεται από τον αισθητισμό του: την προσήλωση και το θαυμασμό για το ωραίο, που αποτελεί την υπέρτατη αξία).

Νικηφόρος Βρεττάκος, Μεγαλυνάρι

10373. Νικηφόρος Βρεττάκος, Μεγαλυνάρι

Για το κείμενο και τις ερωτήσεις πατήστε αυτόν τον σύνδεσμο

Α1. Το ποίημα είναι μοντέρνο, όπως επιβαιώνεται από τα ακόλουθα μορφικά χαρακτηριστικά:
Α2. Ελεύθερος στίχος, απουσία στροφών, ανισοσυλλαβία στίχων.

Α3. Στο ποίημα "μέγαλύνεται", εγκωμιάζεται ένα πρόσωπο, ένα "εσύ" προς το οποίο απευθύνεται ο ποιητής, όπως αντίστοιχα στα εκκλησιαστικά μεγαλυνάρια εγκωμιάζεται ένα ιερό πρόσωπο, συνήθως η Παναγία. Το πρόσωπο αυτό δεν είναι ανθρώπινο, αν κρίνει κανείς από το γεγονός ότι το μοναδικό όνομα που κατονομάζεται στο ποίημα είναι η Ειρήνη.

Β1. Μεταφορές: τοπίο χωρισμένο με χρώματα/ αέτωμα περιστεριών/ άμπωτη ήλιου
Προσωποποιήσεις: ομιλία ρυακιών/ μονόλογος πεύκου

Β2. Ακουστικές εικόνες: ομιλία ρυακιών, μονόλογος πεύκου, ένας ψίθυρος από αστέρι, πεντάγραμμο στις κεραίες των γρύλλων.

Β3. Βασική επανάληψη: το όνομά σου
Δευτερεύουσα: Ειρήνη

Τίτος Πατρίκος, Αλληγορία

4483. Τίτος Πατρίκιος, Αλληγορία

Δείτε τα θέματα εδώ

Απαντήσεις

Α1. Το ποίημα είναι μοντέρνο, όπως επιβεβαιώνεται από τα παρακάτω μορφικά χαρακτηριστικά:
Α.2. Ανισοσυλλαβία στίχων, ελεύθερος στίχος, απουσία στροφών.
Α3. Ολόκληρο το ποίημα στηρίζεται στη συμβολική νοηματοδότηση της κατάστασης που παρουσιάζεται. Στο ποίημα γίνεται λόγος για την πτώση μιας βελανιδιάς και τη διαφορετική αντιμετώπιση της κατάστασης από διάφορες ομάδες ανθρώπων.  Προφανώς ο ποιητής με την αλληγορία αυτή αναφέρεται στην πολιτική πραγματικότητα της εποχής του - δικτατορία, όπως μπορεί να υποθέσει κανείς από τη χρονολογία έκδοσης (1974).

Β1. Η διαίρεση του ποιήματος σε δύο μέρη γίνεται από τον ίδιο τον ποιητή και είναι αντιληπτή οπτικά από την διαίρεσή του σε δύο άνισα στροφικά σύνολα. Ο τελευταίος στίχος απο κόπτεται από το υπόλοιπο σώμα του ποιήματος και οπτικά και νοηματικά, καθώς περιέχει τον προβληματισμό του ποιητή, ενώ το πρώτο μέρος περιέχει την έκθεση της κατάστασης.

Β2. Στο πρώτο μέρος του ποιήματος δίνονται σε ασύνδετο σχήμα οι αντιδράσεις διαφόρων ομάδων ανθρώπων στην κατάσταση που περιγράφεται: άλλοι..., άλλοι..., άλλοι..., άλλοι..., άλλοι. Το σχήμα τονίζει τη διαφορετική αντιμετώπιση της δεδομένης πολιτικής κατάστασης, αναποτελεσματική στις περισσότερες περιπτώσεις (θρήνος, αναπόληση περασμένης ευτυχίας, αισιοδοξία χωρίς όμως αντίκρυσμα από τον ποιητή).
Β2. Μέσα σε κόμματα περικλείεται η δήλωση της θέσης του ποιητή. Ο ποιητής ως κοινωνικό και πολιτικό ον παίρνει θέση στο πρόβλημα, ομολογώντας συγχρόνως ενδεχομένως την απουσία αποτελεσματικής δράσης.

Δροσίνης, Εσπερινός

3213. Δροσίνης, Εσπερινός

Για το κείμενο και τις ερωτήσεις εδώ

Α1. Το σονέτο είναι ένα δεκατετράστιχο ποίημα, που συνήθως επιμερίζει τους στίχους του σε δύο τετράστιχες και δύο τρίστιχες στροφές. Η ομοιοκαταληξία που παρατηρείται τηρεί το σχήμα: αβαβ βαβα γδε γδε ( εδώ είναι πλεκτή, σε άλλες περιπτώσεις παρατηρείται και σταυρωτή στις δύο πρώτες στροφές. Οι δύο τελευταίες μπορούν να παρουσιάζουν ποικίλους συνδυασμούς. Επίσης στο σονέτο στις δύο πρώτες στροφές παρουσιάζεται το πρόβλημα που απασχολεί τον ποιητή, ενώ στην τελευταία περιέχεται η βασική ιδέα του ποιήματος).

Α2. Ο στίχος του ποιήματος που παραπέμπει στον τίτλο είναι ο πρώτος της δεύτερης στροφής: "ο ήλιος φέρνοντας στη δύση". Εσπερινός είναι η απογευματινή λειτουργία.

Β1. Προσωποποιήσεις: "εικόνες έχει ζωγραφίσει", "μπαίνει δειλά να προσκυνήσει", "ανάφτει...καντήλι", "θυμίαμα που καίει η Πίστις", "ψάλλει το Δόξα εν υψίστοις". Η φύση συμμετέχει ευλαβικά στη μυσταγωγία αντικαθιστώντας την ανθρώπινη παρουσία σε ένα ερημωμένο παρεκκλήσι. Τα ανοιξιάτικα αγριολούλουδα υποκαθιστούν τη ρημαγμένη αγιογράφηση, ο ήλιος τους πιστούς και τα χελιδόνια τους ιερούς ψάλτες.

Β2. Εικόνες, πύλη, καντήλι, θυμίαμα, νάρθηκας
Εσπερινός, Δόξα εν υψίστοις.

Αιμιλία Δάφνη, Τρεις νέοι...

2942.

Α1. Το ποίημα είναι παραδοσιακό, όπως επιβεβαιώνεται από τα ακόλουθα μορφικά χαρακτηριστικά:
Α.2. Παρατηρείται ομοιοκαταληξία (τραγούδια- λουλούδια), ομοιόμορφες στροφές και μέτρο.

Α3. Ο τίτλος ανταποκρίνεται στο περιεχόμενο του ποιήματος, που αναφέρεται στο θάνατο τριών νέων παιδιών.

Β1. Στίχους. 3 "αγάπες,όνειρα, τραγούδια"
Στίχους. 8 " χείλη, καρδιές, μάτια κλειστά
Στίχους. 17 "κιθάρα, φλάουτο, βιολί"
Το ασύνδετο και στις τρεις περιπτώσεις αναφέρεται στους νέους. Το πρώτο στη ζωή τους, το δεύτερο στην κατάσταση του θανάτου, που τους στερεί τις χαρές και τις συγκινήσεις της ζωής, ενώ το τρίτο στη μουσική αρμονία που συνοδεύει την υπέρ φυσική εμφάνιση των τριών νεκρών νέων. Μ'αυτό τον τρόπο το ασύνδετο περιγράφει και τονίζει κλαίει φορά την (υπαρξιακή) κατάσταση των νέων.

Β2. Αποσιωπητικά συναντώνται στο τελός της δεύτερης στροφής, εκδηλώνοντας τη συγκίνηση της ποιήτριας για το θάνατο των τριών νέων. Στην τελευταία- απ' όπου αντλείται και ο τίτλος του ποιήματος-  τα αποσιωπητικά προκαλούν μια παύση της αφήγησης, δίνοντας έμφαση στο στοιχείο της πρόωρα χαμένης ζωής.

Β4. Το ποίημα χαρακτηρίζεται γενικότερα από μουσικότητα, που ενισχύεται από τις επαναλήψεις (τρεις φίλοι, τρία παιδιά/ μέσα στο χώμα, μέσα στη γη)

Β.5. Το ποίημα παρά την εκφραστική του λιτότητα χαρακτηρίζεται από λυρισμό, που πηγάζει από τον ποιητικό λόγο και τη διαδοχή των φυσικών και συμβολικών εικόνων. Φράσεις που τονίζουν τον λυρικό του χαρακτήρα είναι: "τα ασημένια καλοκαίρια", "η αρμονία γλυκό λαλεί", "ανθίζουν τα κλαδιά", "θεία σερενάτα", "όλα αγάπη, φως γεμάτα".

Ήτανε Θε μου, μια φορά

τρεις νέοι (τρεις φίλοι, τρία παιδιά),

αγάπες, όνειρα, τραγούδια,

μέσα στο φως, μες στα λουλούδια,

τρεις νέοι (τρεις φίλοι, τρία παιδιά).

Τώρ’ απομένουνε βαθιά,

ένας εδώ κι άλλος εκεί,

χείλη, καρδιές, μάτια κλειστά,

μέσα στο χώμα, μες στη γη,

ένας εδώ κι άλλος εκεί...

Κάθε π’ ανθίζουν τα κλαδιά,

βγαίνουν τις νύχτες τρία παιδιά

ή στ’ ασημένια καλοκαίρια,

που υψώνονται στο φως τα χέρια,

βγαίνουν τις νύχτες τρία παιδιά.

Και μ’ αρμονία γλυκολαλεί,

-κιθάρα, φλάουτο και βιολί-

η θεία τού Σούμπερτ σερενάτα,

κι είν’ όλ’ αγάπη, φως, γεμάτα,

-κιθάρα, φλάουτο και βιολί.

Του πρώτου η μάνα τ’ αγροικά

βουβή κι ανάβει τα κεριά,

τ’ άλλου αδελφή, και γονατίζει,

του τρίτου η αγάπη θυμιατίζει

σ’ ένα κελί καλογριά.

Μοίρες οι νύχτες τριγυρνούν

και τα παιδιά ξεπροβοδούν,

στέλνουν μηνύματα στ’ αστέρια,

και με καλόβολα τα χέρια

τα τρία παιδιά ξεπροβοδούν.

Ήτανε Θε μου, μια φορά

τρεις νέοι... και τώρα είναι βαθιά

 μέσα στο χώμα

,

μες στη γη,

ένας εδώ κι άλλος εκεί,

τρεις νέοι (τρεις φίλοι, τρία παιδιά)

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

α

α.1. Να χαρακτηρίσετε το ποίημα παραδοσιακό ή μοντέρνο ως προς τη μορφή.

α.2. Να εντοπίσετε τρία στοιχεία της μορφής του ποιήματος που επιβεβαιώνουν τηναπάντησή σας στο α1

.

α.3. Να σχολιάσετε τον τίτλο του ποιήματος σε σχέση με τη φράση σε παρένθεση πουεπαναλαμβάνεται μέσα στο ποίημα.

β

β.1. Να εντοπίσετε το ασύνδετο σχήμα, όπου υπάρχει, και να σχολιάσετε πώς λειτουργεί ως προς το περιεχόμενο του ποιήματος.

2. Να επισημάνετε πού χρησιμοποιούνται τα αποσιωπητικά (...) και οι

διπλές παύλ

ες (-...-) και να αναφέρετε πώς συμβάλουν στην ολοκλήρωση της αφήγησης για

τη ζωή και την τύχη των τριών παιδιών

β.3.το ποίημα έχει μελοποιηθεί από τον συνθέτη Γιάννη Σπανό. Να επισημάνετε στο κείμενο το σχήμα λόγου που έχει συντελέσει στο να γίνει τραγούδι.

β.4. Να βρείτε πέντε (5) λέξεις/φράσεις που τονίζουν τον λυρικό χαρακτήρα του ποιήματος

Σαραντάρης, Ακόμα δε μπόρεσα

7056: Σαραντάρης, Ακόμα δε μπόρεσα

Για το κείμενο και τις ερωτήσεις εδώ

Α1. Το ποίημα εντάσσεται στη μοντέρνα ποίηση, γεγονός που πιστοποιείται από τα ακόλουθα χαρακτηριστικά: παρατηρείται ελεύθερος στίχος, άνισοςυλλαβία στους στίχους και απουσία στοφικών σχηματισμών.

Α3. Ο τίτλος αντλείται από την αρχή του πρώτου στίχου. Δηλώνει την αδυναμία του ποιητή να συνειδητοποιήσει και να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά την οδυνηρή εμπειρία του θανάτου και του πολέμου.

Β.1.Η πρώτη ενότητα περιλαμβάνει τους έντεκα πρώτους στίχους. Ο ποιητής αρχικά εκδηλώνει την αδυναμία του να συνειδητοποιήσει την πραγματικότητα της απώλειας και του θανάτου. Η δέυτερη ενότητα καλύπτει τους τελευταίους 6 στίχους, όπου παρατηρείται αποδέσμευση από το "δε μπόρεσα" και αλλαγή του τόνου και της διάθεσης του ποιητικού υποκειμένου. Από την έκφραση αμηχανίας ο ποιητής περνά στην εκδήλωση της επιθυμίας για αντιμετώπιση των οδυνηρών βιωμάτων.

Β.2. Το α πληθυντικό πρόσωπο επεκτείνει το προσωπικό βίωμα στο συλλογικό επίπεδο. Ο ποιητής εκφράζει την επιθυμία για ανόρθωση και υπέρβαση των οδυνηρών εμπειριών και της πραγματικότητας του θανάτου.